Oksitosin hormonunun sosyal bilişe olumlu etkisi olduğu bilinmektedir. Son yıllarda oksitosin hormonunun yüz tanıma becerisine etkisini inceleyen bazı çalışmalar oksitosin hormonunun yüz tanıma becerisini artırdığını göstermektedir. Fakat benzer nitelikteki bazı çalışmalar ise oksitosinin yüz tanıma becerisine bir katkısı olmadığını hatta negatif etkisi olabileceğini göstermistir. Bate ve diğerleri (2014) tarafından yapılan bir çalışmada yüz tanıma becerisi ve oksitosin arasındaki ilişkinin incelenmesi ve geçmiş çalışmalardaki çelişkili bulguların araştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada bir grup katılımcıya gerçek oksitosin hormonu, diğer grup katılımcıya ise aslında hiçbir fizyolojik etkisi olmayan ancak katılımcıların oksitosin hormonu zannettikleri plasebo sıvısı verilmiştir. Ardından iki gruptan yüz tanıma görevini tamamlamaları istenmiştir. Bu görevde katılımcılardan hedef yüzleri çalışmaları istenmiş ve test aşamasında sıralanmış on adet yüz içerisinde hedef yüzün olup olmadığı, var ise hangi yüzün hedef yüz olduğu sorulmuştur. Oksitosinin neden olduğu olası duygudurum değişikliğinin sonuçlar üzerinde karıştırıcı bir etkiye neden olmadığından emin olmak için katılımcıların duygudurumları oksitosin verildikten hemen sonra, çalışmaya başlarken ve çalışma sonunda ölçülmüştür.

      Çalışmanın sonucunda Bate ve arkadaşları oksitosinin genel yüz tanıma performansını etkilemediğini görmüşlerdir. Hedef yüzün bulunduğu koşulda oksitosin koşulundaki katılımcıların, plasebo grubundaki katılımcılara göre daha yüksek performans gösterdiği görülmüştür. Fakat hedef yüzün var olmadığı koşulda iki grubun yüz tanıma performansı belirgin olarak farklılaşmamış, hatta oksitosin koşulunda plasebo koşuluna kıyasla biraz daha kötü performans gösterildiği ortaya konmuştur.

       Peki, oksitosin verilen katılımcıların hedef yüzün olduğu durumda yüzleri daha iyi tanırken, hedef yüz olmadığında daha kötü tanımaları nasıl açıklanabilir?  Katılımcıların tepkileri daha hassas bir yöntemle incelendiğinde oksitiosin hormonunun yüzleri tanırken daha yanlı kararlar verilmesine yol açtığı görülmüştür. Oksitosin hormonu verilen kişiler hedef yüz sunulmasa “Evet, bu yüzü görmüştüm!” deme eğilimini göstermişlerdir. . Dahası görülen bu etkilerin hiçbirinin kişilerin duygudurumlarındaki değişimle ilgili olmadığı bulunmuştur.

      Bate ve arkadaşlarının çalışması, oksitosinin yüz tanıma performansının genel doğruluğunu artırmadığını, ancak katılımcıların yanıt verme stillerini etkilediğini göstermiştir. Oksitosin koşulunda görülen yanıt yanlılığı hedef yüzün olduğu koşulda yüz tanıma performansını artırsa da hedef yüzün var olmadığı koşulda bu durumun söz konusu olmadığını göstermektedir. Bununla beraber oksitosin hormonunun hangi mekanizmalar vasıtasıyla yanıt yanlılığına neden olduğu henüz tam olarak bilinmemektedir. Bu sonuçlar oksitosin hormonunun güvenlik alanında görgü tanığı ifadelerini güçlendirecek şekilde kullanılmasının hatalı teşhisi arttırmak gibi çok olumsuz etkilerinin olabileceğini ortaya koymaktadır.

Önerilen Okumalar

Bate, S., Bennetts, R., Parris, B. A., Bindemann, M., Udale, R., & Bussunt, A. (2014). Oxytocin increases bias, but not accuracy, in face recognition line-ups.