.jpg)
.jpg)
Yüz Tanıma, Nesne Tanımadan Farklı Mıdır?
Yüz Tanıma Becerisinin Nesne Tanıma Becerisi ile İlişkisi
Yüzler kişilerin kimliği, yüz ifadesi, sağlık durumu ve yaşı gibi sosyal hayat için gerekli olan birçok bilgiyi taşırlar. Bu nedenle yüz tanıma yeteneği sosyal işlevlere büyük katkı sağlamaktadır. Fakat doğuştan gelen veya sonradan oluşan sebeplerle bazı kişiler yüz tanımada zorluk yaşayabilmektedir. Yunanca yüz (prosopon) ve tanıma bozukluğu (agnosia) anlamına gelen iki kelimeden oluşan prosopagnozi, yüz körlüğü durumudur. Prosopagnozik bireyler, diğer bilişsel görevlerde sorun yaşamasalar da yüzleri tanımada zorluk çekmektedirler. Bu terim ilk olarak Bodamer (1947) tarafından İkinci Dünya Savaşı’nda beyin hasarı alarak yüz tanıma yeteneğini kaybeden iki asker için kullanılmıştır.
Prosopagnozi Türleri
| Prosopagnozi, edinilmiş prosopagnozi ve gelişimsel prosopagnozi olarak iki alt alanda incelenmektedir. Edinilmiş prosopagnozi, yetişkinlikte inme veya kaza gibi sebepler sonucunda oluşan beyin hasarı dolayısıyla kişinin yüz tanıma mekanizmalarının işlevsiz hale gelmesidir. Edinilmiş prosopagnozide beyinde yüz tanıma alanları ile birlikte farklı alanlar da hasar alabilmektedir. Bu nedenle tanıma bozukluğunun yüz tanımaya özgü olup olmadığı tartışma konusudur. Gelişimsel prosopagnozi ise doğuştan gelen veya gelişimin erken dönemlerinde yaşanan yüz tanımadaki bozulmaları belirtmektedir. Gelişimsel prosopagnozi yüz tanıma becerisinin daha izole bir şekilde incelenebilmesi açısından önemlidir. |
 |
Prosopagnozi ve Obje tanıma
Duchaine ve Nakayama, (2005) tarafından yapılan çalışmada gelişimsel prosopagnozi ve obje tanıma becerisi ilişkisi incelenmiştir. Bu çalışmada gelişimsel prosopagnozik bireylerin yüz tanıma performansı yüz tanıma görevleri ile değerlendirilmiş ve nörotipik bireylerden daha düşük performans gösterdikleri gözlenmiştir. Katılımcıların obje tanıma performansı obje tanıma görevleri ile değerlendirilmiş ve obje tanıma görevinde normal limitlerde performans gösterdiği görülmüştür. Bu durum görsel tanımanın ortak tek bir sistem tarafından gerçekleştirilmediğini ve yüz tanıma ve obje tanıma mekanizmaları arasında ayrışma olduğunu göstermektedir. İki bozukluk arasında çifte ayrışma olduğunu gösterebilmek için obje tanıma becerisinin de yüz tanıma becerisinden ayrıştığının gösterilmesi gereklidir. Bu noktada yapılan çalışmalar yüz körlüğünün hem edinilmiş global görsel amneziden hem de gelişimsel obje körlüğüden bağımsız olduğunu göstermektedir.
Önerilen Okumalar
- Bodamer, J., Die Prosop‐Agnosie, Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten, 179 6 53, 1947.
- Busigny, T., Graf, M., Mayer, E., & Rossion, B. (2010). Acquired prosopagnosia as a face-specific disorder: Ruling out the general visual similarity account. Neuropsychologia, 48(7), 2051–2067. https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2010.03.026
- Carlesimo, G. A., Fadda, L., Turriziani, P., Tomaiuolo, F., & Caltagirone, C. (2001). Selective sparing of face learning in a global amnesic patient. Journal of Neurology Neurosurgery and Psychiatry, 71(3), 340–346. https://doi.org/10.1136/jnnp.71.3.340
- Duchaine, B., & Nakayama, K. (2005). Dissociations of face and object recognition in developmental prosopagnosia. Journal of Cognitive Neuroscience, 17(2), 249–261. https://doi.org/10.1162/0898929053124857
- Germine, L., Cashdollar, N., Düzel, E., & Duchaine, B. (2011). A new selective developmental deficit: Impaired object recognition with normal face recognition. Cortex, 47(5), 598–607. https://doi.org/10.1016/j.cortex.2010.04.009
- Susilo, T., & Duchaine, B. (2013). Advances in developmental prosopagnosia research. Current Opinion in Neurobiology, 23(3), 423–429. https://doi.org/10.1016/j.conb.2012.12.011
- https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Prosopagnosia.jpg (Erişim Tarihi: 16.08.2020)
